فراخوان مقاله همایش بین المللی ایران در گذار

فراخوان مقاله‌ی همایش بین المللیِ
ایران در گذار
بررسی تحولات ایران از آستانه مشروطیت تا پایان قاجاریه

اشاره:
در پی نخستین شکست‌های سنگین ایران از روسیه در جنگ‌های طولانیِ عصر فتحعلیشاهِ قاجار، اندیشه‌ی نوسازی و تأمل درباره‌ی جهانِ نو در ذهن نخبگان ایرانی شکل گرفت. تلاش برای آشنایی بیشتر با تمدن غربی و پیشرفت‌های شگفت‌انگیز آن که در سایه‌ی انقلاب صنعتی رخ داده بود، ابتدا با ترجمه‌ی متون و سپس با اعزام محصّل به غرب جلوه کرد اما نقطه‌ی عطف این ماجرا، وقوع انقلاب مشروطیت و تلاش برای استقرار نظامی نو، مبتنی بر قانون و حقوق شهروندی در برابر ساختار سنتی و دیرپای سلطنت بود. مشروطیت را می‌توان گام نهادن ایران به جهانِ نو برشمرد. این اتفاق از نیمه‌ی عصر ناصری، با نشر مطبوعات، تأسیس مدارس، انتشار رساله‌ها و شب‌نامه‌ها و همچنین اعتراض‌ها و حرکت‌های سیاسی ـ اجتماعی آغاز شد و نهایتاً با هدایت بخشی از علما ونخبگان به استقرار نظام مشروطه در ایران منتهی گردید. ایران، در فاصله‌ی استقرار مشروطیت تا پایان قاجاریه، تجربه‌ای نو در فرهنگ، سیاست و اقتصاد را پشت سرگذاشت. برای نخستین‌بار، نشریات آزاد در ایران منتشر شد؛ عالمان دینی با دو قرائت مشروعه‌خواهی و مشروطه‌خواهی در مقابل هم صف‌آرایی کردند؛ در مقابل دوگانه‌ی سلطان و رعیت، سخن از برابری شاه و مردم به میان آمد؛ برای دخل و خرج کشور، بودجه‌نویسی شد و در رأس همه‌ی این امور، نخستین قانون اساسی و نخستین مجلس ملی در ایران شکل گرفت. تمام این تجربه‌های نو، با چالش‌های جدی در داخل و خارج از ایران همراه بود  چرا که رقابت قدرت‌های خارجی از یکسو و تلاش نخبگان ایرانی برای بهره‌مندی از تجربه‌های غربی از سوی دیگر، مناسبات جدیدی را عرصه‌ی بین‌الملل رقم زد. در داخل نیز، منازعه‌ بر سر تفسیر قانون و انطباق آن با شریعت و نیز رقابت برای سهم‌خواهی بیشتر در سایه فروپاشی مناسبات سنتی، در بسیاری موارد دستاوردهای مشروطیت را به بن‌بست کشاند. ایران، که در کمتر از دو دهه گام‌های بزرگی برای گذار از روزگار جهان قدیم به جدید برداشته بود، به‌ناگاه در تعلیقی طولانی فرور رفت زیرا بخشی از این تحولات، با پایان قاجاریه و روی کار آمدن پهلوی‌ ـ که عمیقا به قدرت بیگانه متّکی بود ـ متوقف شد و رویاروییِ سنت و مدرنیته از شکل بنیادین و تئوریک خود که با نهضت مشروطیت قوّت یافته بود، به رقابتی ظاهری بدل شد و به دلایل سیاسی با مقاوت اجتماعی همراه گشت. این دوران کوتاه اما تأثیرگذار در حیات سیاسی ـ اجتماعی ایران، دست‌مایه‌ی پژوهش و گفتگوهای فراوانی در نیم قرن اخیر بوده، تاجایی که به‌باور برخی پژوهشگران، بسیاری از تحولات بعدی ایران، نظیر نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی را تداوم نهضت مشروطیت خوانده‌اند. همایش حاضر ذیل سه محور اصلی، تلاشی برای بازخوانی این دوره‌ی مهم از تاریخ ایران است. 
محورهای اصلی:
1.      اندیشه و فرهنگ
اندیشه آزادی و قانون در عصر ناصری و مظفری
نشریات آزاد و روشنفکران ایرانی
ترجمه­ و نقش آن در تولید و انتشار مفاهیم نو در ایران
چاپخانه­های فارسی‌زبان در خارج از کشور و پیوندهای سیاسی ـ فرهنگی با ایران
ظهور قدرت‌های جدید در جهان و تأثیر آن بر اندیشه‌گران ایرانی (ژاپن، آمریکا...)
مدرسه، دانش و فناوری: بنیان‌های فرهنگ نو در ایران
هنر، ادبیات و کاوش­های باستان­شناسی و تکوین آگاهی ملی ایرانیان
معماری و شهرسازی: تبلور اندیشه در حیات اجتماعی
آموزه‌های شیعی و نهضت مشروطیت: فتاوا، عتبات و تلگرام‌های علما
مشروعه‌خواهی و مشروطه‌خواهی: بنیان‌های فکری، مذهبی و سیاسی
عدالت‌خواهی و آزادی‌خواهی: حرکت از عدالت‌خانه تا مجلس شورای ملی
مشروطیت و منتقدان جدید: احزاب و اندیشه‌های نو در آستانه جنگ جهانی اول
تأثیر حوادث خارجی (انقلاب‌های اروپایی...) و اندیشمندان غربی بر نخبگان ایرانی
 
2.      اقتصاد و سیاست
اعتراض، جنبش، نهضت؛ از قرارداد رژی تا استقرار مشروطه
انجمن­های مشروطه و حاکمیت ملی
اقشار و اصناف: روحانیت، تجار، مالکان و نخبگان سیاسی
اقتصاد ملی و مبارزه­ی سیاسی
نخبگان سیاسی و اصلاحات دولتی: مداخله خارجی و منازعه‌ی داخلی
 تجار ایرانی و نوسازی صنعتی در ایران
امتیازها، استقراض، بانک­های خارجی: اندیشه نوسازی با تکیه بر قدرت خارجی
اصلاحات‌درون‌زا و اصلاحات برون‌زا: کشاکش گفتمانی از نخستین گام‌های نوسازی در ایران
 
3.      تحولات و مناسبات جهانی
نقش مستشاران و دول خارجی در تحولات داخلی ایران
تحولات سیاسی مناطقِ پیرامونی ایران و تأثیر آن بر رخدادهای داخلی ایران
تحولات منطقه­ای و پیمان­های جهانی: ایران در میان قدرت­های جهانی
سفرنامه‌نویسان ایرانی و نخستین آگاهی‌ها درباره‌ی جهان نو
بازنمایی مشروطیت در سفرنامه‌های فرنگیان
جنگ بین­الملل اول و بی­طرفی ایران
 
زمان برگزاری همایش: 26 و 27 آذر 1397 / 17 و 18 دسامبر 2018
مکان برگزاری: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
تاریخ های مهم و شرایط ارسال مقالات: 
زبان کنفرانس فارسی و انگلیسی است اما متن کامل مقالات برای چاپ به زبان فارسی، انگلیسی و فرانسوی پذیرفته خواهد شد. چکیده مقالات باید حداکثر بین 100 تا 250 کلمه و در فرمت word ارسال شود.لازم است  همراه چکیده مقالات، رزومه کوتاهی از نویسنده ارسال شود.
آخرین فرصت برای ارسال چکیده مقالات: یکم آذرماه 1397 / 22 نوامبر 2018
آخرین زمان برای اعلام نتایج مقالات برگزیده: دهم آذرماه 1397 / 2 دسامبر 2018
نشانی دبیرخانه:
تهران، خیابان وصال شیرازی، کوچه آذین، شماره 10، طبقه دوم
دبیرخانه‌ی همایش‌های دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
تلفکس: 66435423 / 66435416 / 66978881
نمابر: 66978881
 
برگزارکنندگان:
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
انجمن ایران‌شناسی فرانسه در تهران
انجمن شرق‌شناسی فرانسه در آناتولی
مؤسسه نگارستان اندیشه