آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان با روش و کتاب های پرفا
پرفا شیوه ای نو در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان است که با هدف ایجاد تحول در آموزش جهانی زبان فارسی برای نخستین بار با سرمایه گذاری بخش خصوصی به راه افتاده است
پَرفا
برنامه‌ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان
برپایه تازه‌ترین شیوه‌ی آموزشیِ مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
با هدف:
ایجاد تحول در آموزشِ جهانیِ زبان فارسی
زیر نظر:
دکتر مهین‌ناز میردهقان
دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
برنامه‌ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان
برپایه تازه‌ترین شیوه‌ی آموزشیِ مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
با هدف:
ایجاد تحول در آموزشِ جهانیِ زبان فارسی
زیر نظر:
دکتر مهین‌ناز میردهقان
دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
درآمد
آموزش زبان فارسی به غیرِ فارسی‌زبانان، پیش از آن که از سوی ایرانیان پیگیری شود و در قالب یک رشته آموزشی به دانشگاه‌های ایران راه‌یابد توسط شرق‌شناسان و ایران‌شناسان نام‌آور اروپایی در قرن‌های 18 و 19 میلادی به شکلی گسترده آغاز شد. اما در نیم قرن اخیر، استادان و پژوهشگران ایرانی و نهادهای علمی و فرهنگی درصدد برآمدند تا کاستی‌های این عرصه را برطرف کنند. از این رو تلاش‌های فراوانی برای گسترش آموزش زبان فارسی برداشته شد. بی‌شک دستاورد فعلی، حاصل انباشت تجربه‌ها و تدوام تلاش‌های پیشگامان این عرصه است.
نخستین چارچوبِ مرجع آموزش زبان فارسی
با توجه به ضرورتِ طراحی و تدوین یک چارچوب مرجع برای آموزش زبان فارسی، مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از تألیف و انتشار کتابِ پژوهشیِ «چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: حوزه‌های دستور، واژه و کارکرد (برای سطوح پایه، میانی و پیشرفته)» (میردهقان و همکاران، 1395) حمایت کرد تا کاستی مذکور برطرف شود. این اثر با هدف ایجاد هماهنگی‌های بیشتر در نظام آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان و نیز شاخص و معیاری برای طراحی درسنامه‌های زبان فارسی و نیز به عنوان سنجه‌ای علمی برای آزمون‌سازان و آزمون‌گران در طراحی آزمون‌های مهارتی زبان فارسی تهیه و تدوین گردید. در این کتاب، با بومی‌سازی چارچوب مرجعِ اروپا براي آموزش زبان، و با گزینش و سطح‌بندی سه حوزه‌ی دستور، واژگان و کارکرد برای زبان فارسی به ارائه‌ی چارچوبی جامع برای آموزش زبان فارسی پرداخته شده است.
درسنامه‌های جامع آموزش زبان فارسی
هم‌زمان با تدوین چارچوب مرجعِ آموزش فارسی، تهیه‌ی درسنامه‌های جامع آموزش زبان فارسی برای غیرفارسی‌زبانان در دانشگاه شهید بهشتی در برنامه کار قرار گرفت. این برنامه با الهام از عنوان چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی (Persian Reference Framework)، به اختصار پرفا (PARFA) نامیده شد. مجموعه‌ی آموزشی پرفا در سه سطحِ پایه، میانی و پیشرفته (مجموعا در 9 جلد) همراه با ضمیمه‌ی آموزش الفبا، ماحصل این طرح پژوهشی است.
مجموعه‌ی پرفا چیست؟
پرفا، مجموعه‌ای است جذاب و تلفیقی در آموزش چهار مهارت اصلی زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. این مجموعه‌ی سه سطحی (شامل سطوح پایه، میانی و پیشرفته) برای فارسی‌آموزان علاقمند به استفاده موثر و کاربردی از زبان فارسی در زندگی روزمره بسیار کارآمد است و بخش‌هایی با تنوع محتوایی، موقعیت‌هایی برای تمرین بیشتر زبان فارسی، مهارت‌های تلفیقی و گستره‌ای وسیع از فعالیت‌های صحبت کردن را شامل می‌شود.
پرفا بر مبنای چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی Persian Reference Framework (PRF) به غیر فارسی‌زبانان نگاشته شده است و فارسی‌آموزان را از سطح پایه (پرفا 1) به سطح میانی (پرفا 2) و سطح پیشرفته (پرفا 3) هدایت می‌کند. در این مجموعه ضمن تمرکز بر مهارت‌های ارتباطی در هر سطح، از روش‌شناسی ارتباطی و بروندادهای زبانآموزی (اهداف) استفاده شده است. در رسیدن به این مهم، آموزش زبان، مهارت‌ها و توانش‌های لازم در درس‌ها، برای تحقق یک فعالیت ارتباطی گفتاری به کار رفته و در پایان هر درس در قالب یک برونداد کاربردی یادگیری با بیان «اکنون می‌توانم» ارائه می‌شود. این رویکرد بدین مفهوم است که تمرکز عمده در اینجا بر تعیین مواردی است که فارسی‌آموزان «می‌توانند» در هر سطح با بهره‌گیری از زبان به انجام رسانند. این بروندادهای کاربردی، شفاف و قابل اندازه‌گیری، به نوبه خود، سازه‌های مهارت‌های ارتباطی فارسی‌آموزان را تشکیل می‌دهند.
در مجموعه‌ی پرفا، دستور، واژه، مهارت‌ها (خواندن، نوشتن، شنیدن، صحبت کردن) و کارکردها بر مبنای الگویی برگرفته از چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی تلفیق و ارائه گردیده‌اند. همچنین، موارد مورد ارزیابی در آزمون‌های معیار آموزش زبان فارسی در طی درس‌ها آورده شده است.
مهم‌ترین ویژگی‌های مجموعه
مجموعه‌ی کتاب‌های آموزشی پرفا برای هر سطح شامل کتاب درس، کتاب کار، کتاب معلم (همراه با مجموعه‌ی آزمون‌ها)، و لوح فشرده کتاب درس است. همچنین به زودی آموزش‌های تکمیلی این مجموعه شامل: کتابِ خواندن، فیلم آموزشی، و نیز نرم‌افزارهای آموزش واژه برای هر سطح در اختیار مدرسان و زبان‌آموزان قرار خواهد گرفت.
ساختار کتاب درس و ساختار هر درس چگونه است؟
هر سطح از کتاب‌های پرفا (پایه، میانی و پیشرفته) در 12 بخش آورده شده و هر بخش شامل 4 درس است. در ابتدای هر بخش قسمت آمادگی ذهنی (برای معرفی کلی مباحث بخش و علاقمند ساختن فارسی‌آموزان به موضوع‌ها) و در انتهای آن قسمت مرور و تمرین (شامل مروری سریع بر نکات درس‌ها و ایفای نقش در ایجاد ارتباط میان زبان و دنیای واقعی) جای گرفته است. ساختار درس‌های چهارگانه در هربخش به این ترتیب است: درس اول: واژه، کاربرد در بافت، دستور زبان، صحبت کردن؛ درس دوم: تعامل، شنیدن، نوشتن، صحبت کردن؛ درس سوم: واژه، گفت‌و‌گو، دستور زبان، صحبت کردن؛ درس چهارم: خواندن، شنیدن، نوشتن و صحبت کردن. در ادامه، بخشی با عنوان پرفانما به عنوان نمایی برای گفتگوی بیشتر (به ویژه برای کلاس‌های بیان شفاهی)، با ارائه تصویری جامع از موضوع‌های بخش، آورده شده است. در پایان کتاب، در راهنمای واژه واژه‌های هر بخش به ترتیب همراه با آوانگاری آمده است.
پرفا، برنامه‌ای جهانی برای زبان فارسی
پرفا، نخستین تلاش بخش خصوصی در یک مسیر ملی است؛ مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی نگارستان اندیشه درصدد برآمده تا کاستی‌های موجود در فعالیت‌های مجموعه‌های دیگر را با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی جبران کند. یکی از اهداف اصلی در برنامه‌ی آموزشی پرفا، جذب فراگیران زبان فارسی در قالب دوره‌های آموزشیِ کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است. این برنامه در قالب همکاری با مراکز رسمی آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های کشور انجام می‌شود.
مؤسسه نگارستان اندیشه برای تحقق این مهم، تفاهم‌نامه‌های علمی و دانشگاهی متعددی را با بخش‌های مختلف منعقد کرده تا در جذب زبان‌آموز برای مراکز رسمی کشور، نقش یک شتاب‌دهنده را ایفا کند. همچنین تلاش برای عرضه و فروش کتاب‌های پرفا از طریق ده‌ها نمایندگی در سراسر جهان، با هدف پرکردن جای خالی منابع آموزش زبان فارسی در دستور کار مؤسسه قرار دارد.
مراکز آموزش زبان فارسی و دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق عقد تفاهم‌نامه‌های همکاری از خدمات علمی و فرهنگی مؤسسه در تأمین منابع آموزشی و جذب زبان‌آموزان بهره‌مند شوند.
نشانی‌های تماس:
مؤسسه نگارستان اندیشه به عنوان مجری پروژه پرفا، وظیفه‌ی توزیع کتاب‌ها، همکاری در برگزاری دوره‌ها و جذب زبان‌آموز را برعهده دارد.
دفتر شماره یک: خیابان قدس، کوچه آذین، شماره 10، واحد3
دفتر شماره دو: خیابان آزادی، خیابان استاد بهزاد، شماره 29 واحد 7
تلفکس: 66978881 تلفن: 66435423 و 66435416
وب گاه: www.cins.ir رایانامه: info@cins.ir
آموزش زبان فارسی به غیرِ فارسی‌زبانان، پیش از آن که از سوی ایرانیان پیگیری شود و در قالب یک رشته آموزشی به دانشگاه‌های ایران راه‌یابد توسط شرق‌شناسان و ایران‌شناسان نام‌آور اروپایی در قرن‌های 18 و 19 میلادی به شکلی گسترده آغاز شد. اما در نیم قرن اخیر، استادان و پژوهشگران ایرانی و نهادهای علمی و فرهنگی درصدد برآمدند تا کاستی‌های این عرصه را برطرف کنند. از این رو تلاش‌های فراوانی برای گسترش آموزش زبان فارسی برداشته شد. بی‌شک دستاورد فعلی، حاصل انباشت تجربه‌ها و تدوام تلاش‌های پیشگامان این عرصه است.
نخستین چارچوبِ مرجع آموزش زبان فارسی
با توجه به ضرورتِ طراحی و تدوین یک چارچوب مرجع برای آموزش زبان فارسی، مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از تألیف و انتشار کتابِ پژوهشیِ «چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: حوزه‌های دستور، واژه و کارکرد (برای سطوح پایه، میانی و پیشرفته)» (میردهقان و همکاران، 1395) حمایت کرد تا کاستی مذکور برطرف شود. این اثر با هدف ایجاد هماهنگی‌های بیشتر در نظام آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان و نیز شاخص و معیاری برای طراحی درسنامه‌های زبان فارسی و نیز به عنوان سنجه‌ای علمی برای آزمون‌سازان و آزمون‌گران در طراحی آزمون‌های مهارتی زبان فارسی تهیه و تدوین گردید. در این کتاب، با بومی‌سازی چارچوب مرجعِ اروپا براي آموزش زبان، و با گزینش و سطح‌بندی سه حوزه‌ی دستور، واژگان و کارکرد برای زبان فارسی به ارائه‌ی چارچوبی جامع برای آموزش زبان فارسی پرداخته شده است.
درسنامه‌های جامع آموزش زبان فارسی
هم‌زمان با تدوین چارچوب مرجعِ آموزش فارسی، تهیه‌ی درسنامه‌های جامع آموزش زبان فارسی برای غیرفارسی‌زبانان در دانشگاه شهید بهشتی در برنامه کار قرار گرفت. این برنامه با الهام از عنوان چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی (Persian Reference Framework)، به اختصار پرفا (PARFA) نامیده شد. مجموعه‌ی آموزشی پرفا در سه سطحِ پایه، میانی و پیشرفته (مجموعا در 9 جلد) همراه با ضمیمه‌ی آموزش الفبا، ماحصل این طرح پژوهشی است.
مجموعه‌ی پرفا چیست؟
پرفا، مجموعه‌ای است جذاب و تلفیقی در آموزش چهار مهارت اصلی زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. این مجموعه‌ی سه سطحی (شامل سطوح پایه، میانی و پیشرفته) برای فارسی‌آموزان علاقمند به استفاده موثر و کاربردی از زبان فارسی در زندگی روزمره بسیار کارآمد است و بخش‌هایی با تنوع محتوایی، موقعیت‌هایی برای تمرین بیشتر زبان فارسی، مهارت‌های تلفیقی و گستره‌ای وسیع از فعالیت‌های صحبت کردن را شامل می‌شود.
پرفا بر مبنای چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی Persian Reference Framework (PRF) به غیر فارسی‌زبانان نگاشته شده است و فارسی‌آموزان را از سطح پایه (پرفا 1) به سطح میانی (پرفا 2) و سطح پیشرفته (پرفا 3) هدایت می‌کند. در این مجموعه ضمن تمرکز بر مهارت‌های ارتباطی در هر سطح، از روش‌شناسی ارتباطی و بروندادهای زبانآموزی (اهداف) استفاده شده است. در رسیدن به این مهم، آموزش زبان، مهارت‌ها و توانش‌های لازم در درس‌ها، برای تحقق یک فعالیت ارتباطی گفتاری به کار رفته و در پایان هر درس در قالب یک برونداد کاربردی یادگیری با بیان «اکنون می‌توانم» ارائه می‌شود. این رویکرد بدین مفهوم است که تمرکز عمده در اینجا بر تعیین مواردی است که فارسی‌آموزان «می‌توانند» در هر سطح با بهره‌گیری از زبان به انجام رسانند. این بروندادهای کاربردی، شفاف و قابل اندازه‌گیری، به نوبه خود، سازه‌های مهارت‌های ارتباطی فارسی‌آموزان را تشکیل می‌دهند.
در مجموعه‌ی پرفا، دستور، واژه، مهارت‌ها (خواندن، نوشتن، شنیدن، صحبت کردن) و کارکردها بر مبنای الگویی برگرفته از چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی تلفیق و ارائه گردیده‌اند. همچنین، موارد مورد ارزیابی در آزمون‌های معیار آموزش زبان فارسی در طی درس‌ها آورده شده است.
مهم‌ترین ویژگی‌های مجموعه
مجموعه‌ی کتاب‌های آموزشی پرفا برای هر سطح شامل کتاب درس، کتاب کار، کتاب معلم (همراه با مجموعه‌ی آزمون‌ها)، و لوح فشرده کتاب درس است. همچنین به زودی آموزش‌های تکمیلی این مجموعه شامل: کتابِ خواندن، فیلم آموزشی، و نیز نرم‌افزارهای آموزش واژه برای هر سطح در اختیار مدرسان و زبان‌آموزان قرار خواهد گرفت.
ساختار کتاب درس و ساختار هر درس چگونه است؟
هر سطح از کتاب‌های پرفا (پایه، میانی و پیشرفته) در 12 بخش آورده شده و هر بخش شامل 4 درس است. در ابتدای هر بخش قسمت آمادگی ذهنی (برای معرفی کلی مباحث بخش و علاقمند ساختن فارسی‌آموزان به موضوع‌ها) و در انتهای آن قسمت مرور و تمرین (شامل مروری سریع بر نکات درس‌ها و ایفای نقش در ایجاد ارتباط میان زبان و دنیای واقعی) جای گرفته است. ساختار درس‌های چهارگانه در هربخش به این ترتیب است: درس اول: واژه، کاربرد در بافت، دستور زبان، صحبت کردن؛ درس دوم: تعامل، شنیدن، نوشتن، صحبت کردن؛ درس سوم: واژه، گفت‌و‌گو، دستور زبان، صحبت کردن؛ درس چهارم: خواندن، شنیدن، نوشتن و صحبت کردن. در ادامه، بخشی با عنوان پرفانما به عنوان نمایی برای گفتگوی بیشتر (به ویژه برای کلاس‌های بیان شفاهی)، با ارائه تصویری جامع از موضوع‌های بخش، آورده شده است. در پایان کتاب، در راهنمای واژه واژه‌های هر بخش به ترتیب همراه با آوانگاری آمده است.
پرفا، برنامه‌ای جهانی برای زبان فارسی
پرفا، نخستین تلاش بخش خصوصی در یک مسیر ملی است؛ مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی نگارستان اندیشه درصدد برآمده تا کاستی‌های موجود در فعالیت‌های مجموعه‌های دیگر را با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی جبران کند. یکی از اهداف اصلی در برنامه‌ی آموزشی پرفا، جذب فراگیران زبان فارسی در قالب دوره‌های آموزشیِ کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است. این برنامه در قالب همکاری با مراکز رسمی آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های کشور انجام می‌شود.
مؤسسه نگارستان اندیشه برای تحقق این مهم، تفاهم‌نامه‌های علمی و دانشگاهی متعددی را با بخش‌های مختلف منعقد کرده تا در جذب زبان‌آموز برای مراکز رسمی کشور، نقش یک شتاب‌دهنده را ایفا کند. همچنین تلاش برای عرضه و فروش کتاب‌های پرفا از طریق ده‌ها نمایندگی در سراسر جهان، با هدف پرکردن جای خالی منابع آموزش زبان فارسی در دستور کار مؤسسه قرار دارد.
مراکز آموزش زبان فارسی و دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق عقد تفاهم‌نامه‌های همکاری از خدمات علمی و فرهنگی مؤسسه در تأمین منابع آموزشی و جذب زبان‌آموزان بهره‌مند شوند.
نشانی‌های تماس:
مؤسسه نگارستان اندیشه به عنوان مجری پروژه پرفا، وظیفه‌ی توزیع کتاب‌ها، همکاری در برگزاری دوره‌ها و جذب زبان‌آموز را برعهده دارد.
دفتر شماره یک: خیابان قدس، کوچه آذین، شماره 10، واحد3
دفتر شماره دو: خیابان آزادی، خیابان استاد بهزاد، شماره 29 واحد 7
تلفکس: 66978881 تلفن: 66435423 و 66435416
وب گاه: www.cins.ir رایانامه: info@cins.ir